Informatie:
De Junior IOT invulling van de SLO kerndoelen beschrijven we op: https://junioriot.nl/kerndoelen/
Onze invulling van leerlingvaardigheden beschrijven we op: https://junioriot.nl/vaardigheden/

Leerling vaardigheden in de moderne lespraktijk, 21e eeuwse vaardigheden en méér!

Junior IOT valt onder de noemer van W&T-onderwijs. W&T-onderwijs omvat de 21e-eeuwse vaardigheden: het doen van onderzoek en het maken van ontwerpen (Klapwijk & Holla, 2018). W&T biedt veel aanknopingspunten voor formatief evalueren: leerlingen maken hun eigen leerdoelen helder en geven gericht feedback op hun eigen handelen. (Djoyoadhiningrat-Hol & Klein Tank, 2023, SLO)

SLO geeft in meerdere documenten een beschrijving van 21e vaardigheden, mooi vorm gegeven middels de cirkel met 11 vaardigheden van de 21e eeuw (2019). Daarnaast heeft SLO aanvullende begrippen, vaardigheden en eigenschappen beschreven welke, net zoals de 21e vaardigheden, ook (nog) niet vallen onder de door SLO genummerde SLO leerdoelen. We zien dat de beschrijvingen zich in de afgelopen jaren verder ontwikkeld hebben, en SLO in 2025 een nieuwe indeling geeft.

Update 2025: Vaardigheden in de lespraktijk

SLO vangt de diverse beschrijvingen van 21e eeuwse vaardigheden, digitale eigenschappen en andere vaardigheden in een nieuw overzicht: https://www.slo.nl/@22223/vaardigheden-landelijke-curriculum/

Deze onderverdeling is ondergebracht in 5 categorieën:

Bronnen:

Vaardigheden in het landelijke curriculum – SLO. Deze publicatie beschrijft en verantwoordt de indeling in soorten vaardigheden die SLO hanteert. Deze indeling vervangt het eerdere overzicht van 21e-eeuwse vaardigheden. Datum publicatie 24 februari 2025. https://www.slo.nl/@22223/vaardigheden-landelijke-curriculum/

Categorie 1: Leervoorwaardelijke vaardigheden

1.1 Sociaal handelen: gepast omgaan met mensen en sociale situaties en je communicatie en handelen hier zo nodig op afstemmen.

1.2 Samenwerken: constructief en met oog voor jezelf en anderen deelnemen aan leer- en werkprocessen met een gemeenschappelijk doel.

1.3 Leervaardigheden: inzicht hebben in eigen kennis, denken en manieren van leren, redeneren en probleem oplossen, daarover kunnen nadenken en jezelf daarin kunnen sturen. Deze kennis en vaardigheden worden vaak aangeduid met de begrippen metacognitie, reflectie en zelfregulering. Bij zelfregulering gaat het vaak om affectieve aspecten.

Categorie 2: Basisvaardigheden

2a Basisvaardigheden van taal

2a Basisvaardigheden van rekenen

2b Basisvaardigheden van digitale geletterdheid > leergebied digitale geletterdheid;

Mediawijsheid
ICT-basisvaardigheden
Informatievaardigheden
Computational Thinking

2b Basisvaardigheden van burgerschap > leergebied burgerschap

Categorie 3: Vakspecifieke vaardigheden

Probleem oplossen (voor zover vakspecifiek)

En verdere vakspecifieke vaardigheden:

Solderen: Werken met soldeerbout en tin om elektronische componenten duurzaam te verbinden.
Elektronica (basis): Herkennen en gebruiken van elektronische componenten zoals LED’s, weerstanden, sensoren en microcontrollers.
Programmeren: Schrijven en aanpassen van code (bijv. in Arduino, Scratch of Micro:bit) om hardware aan te sturen.
3D-ontwerpen: Maken van digitale modellen in CAD-software zoals Tinkercad, met oog voor vorm, maatvoering en functionaliteit.
3D-printen: Vertalen van een digitaal ontwerp naar een tastbaar object via slicing en printerbediening (zoals Prusa Mini).
Lasersnijden: Ontwerpen en voorbereiden van vectorbestanden om materialen te snijden of graveren met een lasersnijder.
Bestandsoverdracht en apparaatbediening: Werken met slicing-software, exporteren van STL/G-code, overzetten via USB en starten van printopdrachten.

Categorie 4: Denkvaardigheden

4.1 Analytisch denken: op basis van relevante kennis inzetten van gepaste procedures, (denk)strategieën en/of modellen om een vraag of probleem te verhelderen en/of op te lossen;

4.2 Kritisch denken: op basis van relevante kennis komen tot een afgewogen oordeel, standpunt of beslissing, rekening houdend met verschillende perspectieven;

4.3 Creatief denken: op basis van relevante kennis ontwikkelen van diverse ideeën, aanpakken, scenario’s, oplossingsrichtingen en dergelijke voor het uitvoeren van taken en het oplossen van problemen.

Categorie 5: Samengestelde vaardigheden

5.1. Onderzoeken: het stellen en beantwoorden van een onderzoeksvraag en/of het toetsen van een hypothese met gebruikmaking van gepaste methoden en technieken.

5.2. Ontwerpen: het maken van een uitvoerbaar ontwerp met gebruikmaking van gepaste methoden en technieken.

5.3. Loopbaanvaardigheden: het richting geven aan keuzes ten aanzien van het schooltype, profiel, de vervolgopleiding of studie en verdere loopbaan, met gebruikmaking van kennis over jezelf, je eigen achtergrond, interesses en je omgeving, mede in relatie tot sociale, economische en culturele beweegredenen.

Aanvullende Junior IOT vaardigheden en doelen (2025)

Bij Junior IOT bestaat de behoefte om naast de SLO vaardigheden (2025) nog enkele andere kenmerkende vaardigheden te benoemen, waaraan wij met onze technologie workshops een krachtige bijdrage leveren.

De 5 categorieën vaardigheden vullen we aan met:

6 Genieten (2025)

Samen genieten van elkaars resultaten
Een stapje naar voren is mooier dan een van te voren bedacht resultaat
Trots op wat je hebt gemaakt, en hoe je een ander hebt kunnen helpen

7 Zelfvertrouwen (2025)

Wie ben ik, en wat wil ik – dat zijn belangrijke thema’s binnen Junior IOT. We geven vanaf de eerste oefening de leerling de ruimte om hun eigen pad te ontdekken. We zien de leerling groeien in zelfvertrouwen. De leerling ontdekt wat hij/zij leuk vindt en ontdekt al dan niet de eigen passie voor technologie.

Zelfvertrouwen
Zelfinzicht

8 Motivatie (2025)

Uitdagingen ga je aan om van te leren.

Groei mindset
Jezelf durven uitdagen
Focus
Jezelf motiveren aan de hand van eigen doelen en die van anderen

9 Groepsdynamiek: Verantwoordelijkheid, veiligheid en respect (2025)

Een ander de ruimte geven hun eigen werk proces te kunnen volgen
Het op positieve manier betrekken van anderen
Zelfregulatie
Zelfsturing
Kwaliteit en tijdigheid van de uitvoering van oefeningen en opdrachten
Vertrouwen in de groep en het proces

Ook nog bekend: de cirkel van 11 vaardigheden van de 21e eeuw (2019)

SLO geeft vanaf 2019 de 11 eigenschappen van de 21e eeuwse vaardigheden.

Bronnen:

21e eeuwse vaardigheden (2019), https://slo.nl/thema/meer/21e-eeuwsevaardigheden/
21e eeuwse details (2019), https://slo.nl/instrumenten/@11564/quickscan-21e-eeuwse/
Doelgericht je talenten ontwikkelen, http://slo.nl/@19987/gespreksplaat-doelgericht-talenten/

Ter verduidelijking tonen we de 11 eigenschappen zoals deze gedefinieerd waren vanaf 2019:

Update: SLO heeft in 2023 in het kader van de actualisatie van het landelijke curriculum een nieuwe indeling in soorten vaardigheden opgesteld. Dit is een nieuwe indeling waarmee de elf vaak genoemde 21e-eeuwse vaardigheden een nieuwe plek krijgen. Vier van deze elf vaardigheden zijn opgenomen in het nieuwe leergebied digitale geletterdheid, welke in de nieuwe indeling is ondergebracht bij de basisvaardigheden. De overige zeven 21e-eeuwse vaardigheden zijn duidelijker afgebakend.

In mijn klas/lessen leren leerlingen…

1 Communiceren (2019)

hoe ze informatie indelen in bijvoorbeeld een gesprek of geschreven tekst
deelnemen aan verschillende soorten communicatieve situaties (gesprekken, presentaties, discussies, debatten)
verschillende digitale communicatiemiddelen (bijv. film, sociale media, e-mail) hanteren
hoe ze hun boodschap kunnen afstemmen op hun publiek

2 Creatief denken en handelen (2019)

verschillende creatieve denktechnieken en strategieën gebruiken (bijvoorbeeld een mind map)
om op nieuwe ideeën te komen en te reageren met vrije associaties en herinneringen op eigen ervaringen
hun eigen inzicht en intuïtie gebruiken om te komen tot originele ideeën
hun creatieve ideeën te onderzoeken en uit te voeren (bijvoorbeeld in een werkstuk, opstel, enz.)
terug te blikken op het doorlopen creatief (denk)proces

3 Digitale geletterdheid: Computational Thinking (2019)

problemen te herkennen en te omschrijven
na te gaan of een probleem (deels) oplosbaar is met behulp van een computer
gegevens logisch te ordenen en patronen te vinden
gegevens digitaal weergeven (bijvoorbeeld in modellen of grafieken)

4 Digitale geletterdheid: ICT-basisvaardigheden (2019)

computers en/of andere digitale apparaten gebruiken
effectief en efficiënt een tekstverwerker te gebruiken op basis van vooropgestelde criteria
opdrachten of presentaties in te leveren met een herkenbare bestandsnaam op bijvoorbeeld een USB stick, via e-mail of via een elektronische leeromgeving
een eigen account aan te maken voor bijvoorbeeld e-mail of een (oefen)programma

5 Digitale geletterdheid: Informatievaardigheden (2019)

hun eigen informatievragen op te stellen
op meerdere manieren relevante informatie (op internet) te zoeken
bronnen (van internet) te selecteren op basis van relevante en/of inhoudelijke criteria
informatie (van internet) te verwerken in een presentatie, werkstuk of website

6 Digitale geletterdheid: Mediawijsheid (2019)

over de invloed die media kan hebben op onze samenleving en op henzelf
hoe zij actief (sociale)media kunnen gebruiken om informatie te maken, te presenteren en te delen
constructief deelnemen aan social media zoals weblogs en Facebook en daarbij eigen privacy en
veiligheid bewaken en die van anderen respecteren
bewust en kritisch omgaan met nieuwe media.

7 Kritisch denken (2019)

een onderwerp te onderzoeken
informatie te evalueren (evalueren kan zijn: waarderen, een standpunt innemen, verplaatsen in standpunten van anderen, herkennen van vooroordelen)
beargumenteerde conclusies te trekken
een kritische houding te ontwikkelen (goed geïnformeerd willen zijn, open staan voor
verschillende denkbeelden en meningen en bereidheid om eigen zienswijzen te heroverwegen)

8 Probleemoplossend denken en handelen (2019)

verschillende problemen signaleren en verkennen en komen tot een probleemstelling
verschillende strategieën inzetten om oplossingen voor een probleem te bedenken
verschillende oplossingen bedenken en daar voorbeelden van uit te werken om tot een
beargumenteerde oplossing te komen
terugblikken op het doorlopen probleemoplosproces

9 Samenwerken (2019)

verschillende rollen en persoonskenmerken bij zichzelf en anderen herkennen en benutten voor het samenwerken
open te staan voor ideeën van anderen
om in een team te onderhandelen en afspraken te maken over de manier waarop een doel bereikt moet worden
zich coöperatief op te stellen om samen met anderen tot een goed resultaat te komen

10 Sociale en culturele vaardigheden (2019)

open en constructief te communiceren in verschillende sociale situaties met respect voor andere visies , uitingen, en gedragingen
dat er verschillende opvattingen en leefwijzen in de samenleving bestaan en hoe je daar als leerling mee om kunt gaan
hun opvattingen en gevoelens constructief tot uiting te brengen
sociaal-culturele diversiteit te waarderen en in te zetten als bron voor nieuwe ideeën

11 Zelfregulering (2019)

zich steeds bewuster te worden van het zelf reguleren van (leer)taken
zich te oriënteren op een (leer)taak en daarbij zelf doelen te stellen en een planning te maken
tijdens het uitvoeren van een (leer)taak zelf te controleren of de doelen worden behaald
eigen werk te evalueren in relatie tot de gestelde doelen.

Aanvullende Junior IOT vaardigheden (2019)

Bij Junior IOT onststond de behoefte om naast de 21e eeuwse vaardigheden (2019) nog enkele andere kenmerkende vaardigheden te benoemen, waaraan wij met onze W&T workshops een krachtige bijdrage leveren.

De 11 vaardigheden hebben we aangevuld met:

12 Genieten (2019)

Samen genieten van elkaars resultaten
Een stapje naar voren is mooier dan een van te voren bedacht resultaat
Trots op wat je hebt gemaakt, en hoe je een ander hebt kunnen helpen

13 Zelfvertrouwen (2019)

Zelfvertrouwen
Zelfinzicht

14 Motivatie (2019)