Je eerste electronica opdracht is niet zo moeilijk. We vertellen precies wat je moet doen, in enkele eenvoudige stappen.
Je kunt dit rustig even nalezen in onze beknopte flyer
Inspiratie voor de wereld van technologie
We vinden het belangrijk om een koppeling te leggen tussen de inspiratie voor technologie en de belevingswereld waar de technologie een rol speelt. Met name bij de electronica en soldeervaardigheden herkennen we een belangrijke betekenis in de moderne wereld om ons heen. Het Junior IOT aanbod binnen het StemUp project begint daarom met de soldeervaardigheden. We leggen de nadruk op zelf onderzoeken en ontdekken, waardoor we alle theorie buiten deze workshops houden. Lees meer over het StemUp programma: https://junioriot.nl/stemup-junioriot/
Wat heb je nodig
Bij de workshops gebruiken we de veilige werkplekken met temperatuur geregelde soldeerbouten. Je kunt natuurlijk zelf je werkplek inrichten, maar de lab box van Junior IOT is met 15 werkplekken een stuk makkelijker en voordeliger: https://junioriot.nl/shop-soldeerwerkplek/
Onderdelen voor de oefeningen kan je zelf aanschaffen in diverse losse keuzes. Maar gelukkig zijn deze bij Junior IOT beschikbaar als kant-en-klare werksets:
- De Junior IOT onderdelenbak voor 2.000 oefeningen op school.
- Startset voor 20 of 30 leerlingen: https://junioriot.nl/shop-30-trilrobot/
De werkplek en de veiligheid
Deze foto is voor mij een ezelsbruggetje voor een paar belangrijke stukjes uitleg over de veiligheid. Veiligheid is belangrijk, deze uitleg is iedere keer verplicht.
- Als je het niet gebruikt staat de soldeerbout op het steuntje. Controleer dit bij elkaar. Een soldeerbout die weg rolt kijt makkelijk een gat in je trainingspak, en dat groeit niet zomaar weer dicht.
- De soldeerbout blijft altijd boven het matje. Al het andere blijft buiten het matje. Ellebogen en slapende leerlingen blijven buiten het matje. Waarschuw elkaar. Toets: mag de ene soldeerbout op het andere matje meehelpen?
- De soldeerbout zetten we op 350 graden. Het kan wel veel warmer, maar dan kan het soldeertin spetteren. Dat is gevaarlijk en is niet goed voor de leerlingen. Kouder kan ook maar dan soldeer je niet lekker. We kiezen daarom 350 graden.
- Maak absoluut geen soldeerdruppels. Grote rookwolkjes zijn slecht voor de leerlingen en het brandalarm. De soldeerdruppels zijn net zo heet als de soldeerbout. Leerlingen kunnen zich daaraan bezeren. Bovendien geeft het te veel rommel. Het is daarom het ten strengste verboden om soldeerdruppels te maken. Let op elkaar.
- Je houd de soldeerbout vast als een pen. Niet als een zwaard. Zo kan je veiliger, en netter werken.
En een paar extra tips:
- Werk met twee leerlingen per werkplek. Dan let je op elkaar en kan je elkaar helpen. Dat is beter voor de veiligheid.
- Als een leerling met zijn of haar vinger tegen de soldeerbout komt, dan hoor je ‘au’. Meestal wil deze leerling dan gewoon doorwerken. Maar soms is er meer aandacht nodig, en dan loopt de leerling met de zere vinger even naar de kraan. Als daarna nog meer aandacht nodig is, dan doen we er wat zalf op.
- Wat je maakt mag je meenemen. Dat doe je dan in een doorzichtig zakje.
- Help elkaar. Dit is belangrijk, zodat je straks met lastigere oefeningen hulp kunt vinden.
- Per leerling één batterij. Je mag één batterij mee, dat is beter voor het milieu, en zo hebben we later ook nog wat.
Veiligheid is belangrijk, let op elkaar
Belangrijk is dat leerlingen naar de vakdocent luitseren, anders gaat het niet lukken met de veiligheid. Maar als de vakdocent een andere kant opkijkt dan is alles veilig omdat de leerlingen actief op elkaar letten. Dat is de belangrijkste reden om ze met z’n twee aan een werkplekje te zetten.
We benadrukken dat er geen soldeerdruppels gemaakt mogen worden. Solderen doe je door soldeertin tegen het werkje te smelten, niet los! Soldeertin wat tegen het werkje smelt is veel veiliger, en dat spettert niet. Bovendien, losse druppels zijn heet en kunnen pijn doen aan de nieuwsgierige vingers. Overmatige rookwolkjes zijn niet nodig en zijn zelfs niet toegestaan. We stellen dat het absoluut verboden is om losse soldeerdruppels en/of grote rookwolken te maken.
Licht maken zonder te solderen
We willen samen ontdekken hoe je zelf met een batterijtje licht kunt maken.
Neem de batterij in je hand. Nu neem je de led, en schuif deze als een knijper over de batterij. Bij sommige van jullie zal je meteen licht zien. Bij de andere leerlingen moet de led nog even worden omgedraaid. Probeer het maar eens. Kijk even bij iemand die naast je zit.
De creatieve leerlingen maken spontaan een bloemetje met meerdere ledjes op de batterij. Voor mij is dit een teken dat ze goed op dreef zijn. Ik geef graag een complimentje voor de creativiteit.
Je eerste rookwolkje. Eerst een uitleg.
Wanneer een klas nog wat wil wennen aan de veiligheid, dan geven we deze uitleg:
- Op dit moment mag je nog niet aan de apparaten komen. We hebben nog niet uitgelegd hoe je deze veilig kunt gebruiken.
Voordat het een rommeltje wordt, vertellen we eerst deze uitleg.
- Straks zetten we de soldeerbouten aan. Dan geven we op elke werkplek een stukje soldeertin (krinkeldraadje van 30 cm). We vragen je allemaal om even achteruit te schuiven. Als de soldeerbout aan staat dan zie je hoe warm deze is, dat zet je op 350 graden.
- Dan laat je de soldeerbout lekker op zijn steuntje. Met het puntje van het krinkeldraadje raak je één keer heel even het puntje aan van de soldeerbout. Er komt dan een klein rookwolkje. En dan stop je meteen. Niet meer opnieuw.
- Nu je weet wat er straks gaat gebeuren, is dat straks veel minder eng.
Solderen en veiligheid, hoe werkt dat?
Let op: Voordat je voor het eerst gaat solderen, leren we over de veiligheid met deze oefening: https://junioriot.nl/solderen-veiligheid/
Licht maken met solderen – stap 1, ontdek hoe het werkt
Je hebt gezien dat je met een LED en een batterij licht kunt maken. Je ziet dat het werkt, maar het gaat makkelijk weer los. We kunnen dat beter doen met solderen. Maar we solderen nooit op deze knoopcel batterij! Kan je raden waarom niet?
- Solderen op een batterij is erg lastig.
- De batterij kan stuk gaan of ontploffen (met onze kleine, goedkope batterij is dat geen echte ontploffing).
- Je kunt de batterij niet meer vervangen.
We solderen nooit op deze platte batterij. Gelukkig hebben we daarvoor een batterijhouder.
Nu pak je allemaal een batterijhouder en wat Ledjes. Leerlingen werken samen om te zorgen dat iedereen heeft wat je nodig hebt.
Neem de batterijhouder. Aan de ene kant steek je de batterij erin. Aan de andere kant heb je drie scherpe puntjes (auw!), waaraan je heel goed kunt solderen. Pak een LED, en maak deze iets breder. Hou de pootjes van de LED tegen twee van de drie pootjes van de batterij houder.
Soms moet je de led omdraaien om licht te maken. Je ontdekt dat je altijd het middelste en een zij-pootje gebruikt om licht te maken.
Licht maken met solderen – stap 2, echt solderen
Ik leg meestal de batterijhouder zo neer dat één van de pootjes steunt op één pootje van de led. Zo blijft het goed liggen terwijl ik het eerste contact vast soldeer. Dan zit het eerste pootje vast. Daarna buig ik het volgende pootje zodat ik deze kan solderen. Probeer maar eens, en help elkaar.
Je kunt jouw apparaat op verschillende manieren bouwen. Belangrijk is dat je van de batterijhouder twee pootjes gebruikt die naast elkaar zitten. Hoe zet je het licht uit? Door de batterij eruit te halen!
Soms werkt het niet. Probeer dan eerst de batterij om te draaien. Controleer of je van de batterijhouder de twee pootjes naast elkaar hebt gebruikt. Iets los solderen gebeurt door de soldeerbout er even tegenaan te houden.
Een uitleg filmpje:
Zelf de lessen bekijken: junioriot.nl/soldeeroefening
Leerlingen werken vaak op verschillende snelheid. Een aantal gaat sneller en is in staat de anderen te helpen met extra uitleg. Zo ontstaat een hechte groep waarin ieder een eigen waardevolle plek vindt. Naarmate we verder komen in de lessenserie, komen er extra tips voor extra uitdagingen (verdieping en versnelling).
Het ‘zelf je weg vinden’ is dan om meerderen redenen interessant. Samen pakken we onze laptops en navigeren via de adresbalk naar junioriot.nl/soldeeroefening
- Mééster, juf, je website doet het niet! Het internet is stuk? – – – Dit is een kans om te leren dat je elke letter van de url goed moet intypen.
- Juf, welke moeten we kiezen? – – – Deze leerlingen hebben wellicht gezocht via het google zoekveld. Dat is goed, maar als je de url weet dan gebruik je liever de adresbalk.
De Zoveel als je kunt battle
Sommige leerlingen ontdekken hoe je meer ledjes aan één machine kunt maken.
Proberen is hierbij enorm belangrijk: eerst proberen hoe het lichtje werkt, daarna vast solderen.
Lichtje met een schakelaar
Het licht in je kamer doe je aan en uit met een schakelaar. Wij hebben schakelaars om mee te werken. Je ziet aan de schakelaar drie pootjes. En het schuifje van de schakelaar verbindt telkens twee pootjes naast elkaar. Dit kan natuurlijk net zo makkelijk met een drukknopje.
Je mag jouw apparaat aanpassen. Om lekker te werken gebruik ik het liefst het zij-pootje van de batterijhouder. Maak daar de verbinding van het ledje los, door de soldeerbout er tegenaan te houden. Op die plek soldeer je het zij-pootje vast van de schakelaar, het zij-pootje van de schakelaar gaat aan het zij-pootje van de batterijhouder. Dan soldeer je het losse pootje van de led aan het middenpootje van de schakelaar.
Kan je jouw lichtje aan- en uitzetten met de schakelaar of de drukknop? Misschien moet je de batterij nog omdraaien.
Als jouw apparaat werkt, dan dan heb je twee kanten van de batterij gebruikt, twee pootjes naast elkaar aan de batterij houder. Je hebt twee pootjes naast elkaar gebruikt van de schakelaar. En je hebt beide pootjes van de led gebruikt.
Per les kan je meestal maar één batterij gebruiken. Wel mag je, als je tijd over hebt, zelf verzinnen hoe je een extra schakelaar en een extra led aan je werkje kunt monteren. Dit is extra, je moet het ongeveer zelf uitzoeken. Kijk dan even bij iemand bij wie het al is gelukt!
Als je samen genoeg onderdelen hebt, dan kan je misschien verder met het RGB licht-orgel: https://junioriot.nl/rgb-lichtorgel-stemup/
Wat kan ik nu verder nog doen?
Je kunt hierna verder met het RGB-lichtorgel, zie https://junioriot.nl/rgb-lichtorgel-stemup/
En daarna kan je proberen te solderen op een PCB printplaat: https://junioriot.nl/circuit-op-printplaat-stemup/
Bij de creatieve vakdocenten kunnen de leerlingen aan de slag met de plus-oefeningen: https://junioriot.nl/soldeerplus-stemup/
Docent: Solderen als stap naar technologie in het onderwijs
De uitleg voor de leerkracht is op deze pagina iets ingesprongen. Een uitgebreide toelichting en visie staat bovendien op https://junioriot.nl/soldeeroefening-leerkracht/
“Op veel scholen is er maar weinig ruimte om écht even te prutsen. Voor de projecten van Junior IOT is dat geen probleem. Je bouwt een eigen lichtje met onze soldeeroefening om te ervaren dat je dit makkelijk in de klas kunt doen. De nieuwe flyer legt de stappen uit.”
Geen voorkennis, wel doorpakken met technologie
Als deelnemer, maar als docent, heb je eigenlijk geen voorkennis nodig. Tegelijk zijn de oefeningen leuk voor leerlingen die al delen van de techniek denken te kennen. Deze oefeningen is niet leeftijdsgebonden. Ik werk met groepen leerlingen van zo’n 7 tot 77 jaar oud.
Deze les mag iedere school gewoon gebruiken
De soldeerles op deze pagina mag je van ons gewoon gebruiken. Zonder een afspraak met Junior IOT. Dit is een uitzondering voor deze pagina, omdat we deze introductie voor technologie graag willen terugzien op zoveel mogelijk scholen. Voor de andere pagina’s op onze website geldt een andere afspraak. Kopiëren en hergebruik van onze informatie is zonder verder overleg niet toegestaan.
Je kunt voor je workshops je eigen materialen en gereedschappen gebruiken. Deze kan je aanschaffen bij Junior IOT. Stuur ons daarvoor een email: [email protected]
